Home  >  Standpunten  >  Ruimtelijke ordening

Ruimtelijke ordening

Als kleine landelijke gemeente zijn de mogelijkheden op vlak van ruimtelijke ordening, verdichting en bouwen eerder beperkt. Zowel de Vlaamse als de provinciale visie op ruimtelijke ordening voor landelijke gemeenten worden steeds maar strenger en laten hoe langer hoe minder ruimte voor nieuwe verkavelingen, meergezinswoningen en grote woonprojecten.

Daarom was het belangrijk een duidelijk kader op te stellen om onze ontwikkelmogelijkheden in de dorpskernen, de dorpsrand en het buitengebied op een duurzame en aanvaardbare manier te omschrijven. We werkten hiervoor samen met de provincie Vlaams-Brabant, enkele gespecialiseerde bureau’s in ruimtelijke ordening en onze eigen gemeentelijke diensten. Dit resulteerde in 3 elkaar versterkende projecten.

Locale Ruimtetrajecten: Samen werken aan een leefbare toekomst

In 2019 zijn we als gemeente, in samenwerking met de provincie, gestart met drie belangrijke projecten: het Locaal Ruimtetraject G’Bets 2.0, het Strategisch Project Getestreek en het provinciale project Leefbare Dorpen. Deze projecten lopen de komende jaren door, waarbij we de krijtlijnen uitzetten voor een leefbare toekomst voor de dorpskernen Rummen, Grazen en Geetbets. Met een duidelijke visie op de toekomst werken we stap voor stap aan de vernieuwing van onze dorpen. Dit vergt een aanzienlijke financiële inspanning van de gemeente en mogelijke partners zoals de provincie en Europa.

Onze dorpskernen zijn grotendeels verouderd en toe aan vernieuwing. Er is behoefte aan herbestemming van diverse panden, extra woonmogelijkheden en verschillende soorten dienstverlening. We staan voor een grondige modernisering van onze gemeente. Net als vele andere landelijke gemeenten willen we groeien, maar worden we geconfronteerd met verdichtingsdruk. Hierdoor staat de gemeente op een kruispunt van veranderende dynamieken in de dorpskern.

Onze unieke landelijke gemeente

Geetbets is een landelijke gemeente met verspreide bebouwing en veel lintbebouwing, zoals langs de Glabbeekstraat, Steenweg op Kortenaken, Biesemstraat, Verdaelstraat en Kraaistraat. Het openbaar vervoer bedient slechts een beperkt gedeelte van onze gemeente, terwijl winkels en horeca zich voornamelijk in het centrum van de dorpskernen bevinden. Het is een uitdaging om deze rendabel en leefbaar te houden. Rekening houdend met de toekomstvisie van de Vlaamse overheid op ruimtelijke ordening, nemen we zelf initiatief om de toekomst van Rummen, Grazen en Geetbets vorm te geven.

G’Bets 2.0: De eerste stap naar verdichting en kwaliteit

Met het project G’Bets 2.0 zetten we de eerste stap door de randvoorwaarden voor kwalitatieve verdichting te benadrukken. Dit initiatief kan de toekomst van onze gemeente aanzienlijk beïnvloeden. We hebben onze inwoners de kans gegeven om hun stem te laten horen en suggesties te doen. In een eerste fase hebben we voor drie strategische locaties informatie verzameld: de Warandesite, het Stationsplein en het administratief hart in de Dorpsstraat. Deze input verkregen we in dialoog met inwoners, scholen, het rusthuis en verenigingen. (Zie ook www.gbets2punt0.be)

Buurthuis Grazen

De gemeenteraad van Geetbets keurde in 2022 de aankoop van het buurthuis, de voormalige parochiezaal Don Bosco te Grazen, goed via een erfpachtregeling met de Vereniging der parochiale werken. Ook werd een subsidiedossier ingediend en goedgekeurd via een Europees Subsidieprogramma voor plattelandsontwikkeling voor de bouw van een keuken- en sanitaire blok aan het buurthuis en de Poel.

Op 17 mei 1960 ging de gemeente Grazen akkoord om een braakliggend stukje grond van 3,8 are aan pastoor Van Reydt te verkopen voor het bouwen van een parochiezaal De zaal kreeg de naam Don Bosco Kring, omdat de bezieler pastoor Van Reydt aan het Don Bosco Instituut in Hechtel studeerde. De zaal werd gebruikt voor toneelopvoeringen, filmvoorstellingen, bals, tentoonstellingen en privé feesten. Eind jaren ’90 lag het complex er vervallen bij, maar rond de eeuwwisseling werden herstellingen uitgevoerd en de zaal opgefrist. In 2015 deed de gemeente een voorstel om de zaal, in ruil voor het dragen van de beheerskosten en -lasten, gedurende zes jaren uit te baten. Het gemeentebestuur van Geetbets ging toen samenzitten met de vertegenwoordigers van Brouwerij Haacht en besliste de zaal op te smukken. De parochiezaal kreeg toen op voorstel van de cultuurraad ook de nieuwe naam ‘Buurthuis Grazen’.

Het buurthuis beschikte echter niet over een keuken en ook het sanitair was zeer verouderd en beperkt. Dus kocht de gemeente het buurthuis definitief aan via een erfpachtregeling en werd gestart met de uitbreiding van het buurthuis met een degelijke keuken en sanitaire blok. Binnen deze plannen van de site Grazen was de verwerving van de percelen grond aan de linkerzijde van het buurthuis ook een meerwaarde in functie van parkeergelegenheid en ontmoetings- en recreatieruimte.

Enkele jonge ouders van Grazen zijn al langer vragende partij voor een speeltuintje voor hun kindjes. Ook een mogelijke veilige en afgesloten herlokalisering van de elektriciteitscabine en de opslagruimte van de verenigingen naar dit perceel werd intussen gerealiseerd.

Er werd ook beslist om in te zetten op een duurzame aanpak van het energieverbruik. Daarom wordt nu gepland om ook het dak te vernieuwen (betere isolatie) en gebruik te maken van zonnepanelen. Uit het recente stabiliteitsonderzoek van het Buurthuis in functie van de vernieuwing van het dak, bleek een versteviging van de muren noodzakelijk om een nieuw, groter dak met meer natuurlijke lichtinval en voorzien van zonnepanelen, te kunnen dragen.

Uiteindelijk wordt de totale kost voor de aankoop van de aanpalende gronden, de aankoop en renovatie van het buurthuis, de inrichting van de parkeergelegenheid en speeltuin, herlocalisatie van de elektriciteitscabine, de aanbouw van de stockageruimte, foyer en vernieuwing van sanitair en keuken geschat op 1,2 miljoen euro. Hopelijk kunnen deze werken einde dit jaar opgeleverd worden.

Erfgoed

Als kleine gemeente hebben we toch een zeer rijk en uitgebreid gemeentelijk erfgoed dat we koesteren en ook samen met al onze partners ook een toekomst willen geven. Eén van die partners is de Intergemeentelijke Onroerenderfgoeddienst (IOED Zuid-Hageland), een samenwerkingsverband tussen de gemeenten Geetbets, Kortenaken, Landen en Zoutleeuw. Onze projectvereniging is ook erkend door het Agentschap Onroerend Erfgoed en ontvangt voor haar basiswerking een jaarlijkse subsidie van de Vlaamse Overheid. Samen met de IOED brengen we de betrokken partijen en experts bij elkaar en creëren draagvlak voor het behoud en beheer van wat ons waardevol is. Door vandaag samen zorg te dragen voor ons erfgoed, geven we ons verleden een toekomst. De IOED ondersteunt de gemeenten in de uitvoering van hun onroerenderfgoedtaken, zoals vergunningen, subsidie- en herbestemmingsdossiers.

Enkele projecten die we samen met het IOED hebben aangevat zijn onder andere het beheersplan van het Warandebos, ook het re-enactmentproject rond de Warandeburcht in de zomer van 2023, de herinrichting van de pastorijtuin in Geetbets, beheersplan Sint Rochuskapel en winterlinde…

Kerkenplan, pastorij en parochiezalen

Het Bisdom en het kerkfabriek Sint Petrus en Paulus Geetbets voorziet in haar goedgekeurde kerkenplan momenteel nog slechts één liturgische kerk, namelijk de kerk van Geetbets. Het Bisdom nam hierover contact met het gemeentebestuur en bood een aantal van haar eigendommen te koop aan. Na overleg met meerderheid en oppositie, de financiële dienst van de gemeente en de cultuurraad werd door de gemeenteraad in 2023 besloten om over te gaan tot de aankoop van de kerk van Grazen, de parochiezaal van Rummen en de pastorij van Rummen.

Aangezien het zeer belangrijk is dat onze verenigingen van Rummen, Grazen en Geetbets ook een onderdak moeten vinden en behouden in de toekomst, werden de verschillende aangeboden opties door het Bisdom overwogen op hun praktische en financiële haalbaarheid, inzetbaarheid binnen de werking van de gemeentelijke opdracht, acties en doelstellingen. Daarom werden er een aantal overlegmomenten voorzien o.a. tussen het Bisdom en de gemeente Geetbets, tussen de financiële dienst en het managementteam, werd er advies gevraagd aan de cultuurraad waarin de meeste cultuurverenigingen uit onze gemeente vertegenwoordigd zijn en werd de bezetting van een aantal gebouwen opgevraagd aan de uitbaters (parochiezaal Rummen, verhuur pastorij Rummen).

Aangezien de kerk van Geetbets de liturgische kerk blijft, moet de gemeente hierin geen beslissing nemen. Ook rond de herbestemming van de kerk van Hogen, liepen er gesprekken tussen VBS Te Velde Hogen en de scholengroep Korzo/VIA met het Bisdom over een herbestemming als sportzaal voor de leerlingen. Deze piste werd jammer genoeg verlaten. De gemeente was hierin dan ook geen betrokken partij.

De kerk van Rummen werd geschat op een aankoopwaarde van 415.000 euro. Omwille van de zeer hoge aankoopkost, de hoge renovatiekost (1,8 miljoen euro) om deze locatie te herbestemmen en bruikbaar te maken als multifunctionele zaal, de hoge energiekost, de slechte klankweergave en het omliggende gesloten kerkhof, ging het gemeentebestuur, mede ook op advies van de cultuurraad en financiële dienst, niet over tot aankoop van dit gebouw.

De kerk van Grazen leek wel de meest interessante piste om over te gaan tot aankoop (169.000 euro). De uitbouw van Grazen als cultuursite was de geprefereerde oplossing van onze cultuurraad. De kerk van Grazen ligt tegenover het buurthuis en kan als aanvulling op het buurthuis en de bijhorende foyer meerdere mogelijkheden bieden voor culturele activiteiten zoals tentoonstellingen, lezingen, aperitiefconcert of andere kleinschalige activiteiten. Niet enkel culturele maar ook andere verenigingen en particuliere personen kunnen intussen gebruikmaken van deze locatie. De industriële keuken van het buurthuis en het nieuwe sanitaire blok bieden ook extra mogelijkheden met betrekking tot de invulling van activiteiten. De kleine zijbeuk van de kerk van Grazen biedt ruimte voor een kleine toog en een kleine frigo. De aankoop van de kerk in Grazen was zowel voor de cultuurraad als het bestuur een waardevolle optie.

De parochiezaal in Rummen (248.000 euro) kan verder onderdak bieden aan de huidige gebruikers/verenigingen. De naastgelegen parking biedt mogelijkheden tijdens de aangekondigde Aquafinwerken in Ketelstraat en Kraaistraat in 2026 voor de werfvergaderingen en tijdelijke parkeerplaatsen. Ook later kan deze zone een strategische locatie zijn in functie van de uitwerking van Geetbets 2.0. Voor de eventuele aankoop werd ook reeds een subsidiedossier ingediend i.h.k.v. strategisch project onvergetelijk en versterking dorpskernen.

De oude pastorij in Rummen en de achterliggende gronden (235.000 euro) kunnen ook een oplossing bieden voor het plaatstekort voor onze buitenschoolse kinderopvang. Een verhuis van de kinderopvang naar de straatzijde van de school, naast de aangelegde ruime parking biedt mogelijk ook heel wat praktische voordelen. In functie van G’Bets 2.0 biedt deze locatie en een tijdelijke of definitieve verhuis van de BKO naar de overzijde ook de kans om de Warandesite verder te ontwikkelen. Momenteel wordt dit gebouw verhuurd aan de sociale woonmaatschappij KANVAZ. Op de gronden er naast (parking) heeft de gemeente al een recht van opstal voor 50 jaren en werd reeds een grote parking aangelegd en achterliggend graspleintje met een kleine Finse looppiste

Zowel de meerderheid als oppositie steunde dit voorstel tijdens de debatten. In totaal ging het dus om een aankoopbedrag van 652.000 euro. Voor de financiering hiervan gaf het bestuur de voorkeur aan een interne herschikking van de eigen middelen, de aanvraag van subsidies zodat er geen bijkomende lening moest worden aangegaan.

Onderhoud begraafplaatsen

Onze gemeente telt 4 open begraafplaatsen en twee gesloten kerkhoven. Op de begraafplaatsen van Geetbets en Rummen werd vorige legislatuur reeds geïnvesteerd in extra gedenkzuilen en een vlinderboom geplaatst ter nagedachtenis van ongeboren kinderen. Een urnenpaddenstoel voor overleden kinderen tot achttien jaar werd ingepland naast de vlinderboom. Als gemeentebestuur willen wij dat ouders op een rustige plaats hun ongeboren kindje kunnen herdenken. Ouders kunnen aan de vlinderboom een metalen, gekleurde vlinder ophangen, die ze zelf mogen personaliseren, bijvoorbeeld met de naam van het kind. Onder de vlinderboom kan de foetus anoniem worden begraven.

Naast de vlinderboom werd op beide begraafplaatsen ook een urnenpaddenstoel geplaatst. In de witte stippen van de paddenstoel kunnen asurnen van kinderen tot 18 jaar worden geplaatst. Door de paddenstoel te plaatsen kan er een keuze worden gemaakt tussen de paddenstoel of het urneveld voor gecremeerde kinderen. Op de witte stip kan de naam van het kind geplaatst worden. Ouders hebben uiteraard nog steeds de keuze hun kind of ongeboren baby in een gewoon grafje te begraven. Door deze aanpassingen komt er meer kleur, krijgen de kinderen een eigen plekje en wordt er een speels accent gegeven aan het kinderperk.

Ook wordt er steeds meer en meer gekozen voor een begraving in een urneveld of columbarium. Ook heel wat grafconcessies zijn vervallen en nabestaanden kozen om de concessie niet te verlengen. Hierdoor komt er heel wat ruimte vrij en zullen we op termijn voor een herinrichting en vergroening van het kerkhof moeten gaan.

Pastorij Geetbets

De gemeente Geetbets had vroeger 4 kerken en 4 pastorijen: Geetbets, Rummen, Grazen en Hogen. De pastorij van Hogen is eigendom van de gemeente en huisvest vandaag de jeugdbeweging Chiro Hogen. De pastorij van Grazen is in private handen, werd gerenoveerd en staat nu al een tijdje te koop. De pastorij van Rummen werd onlangs aangekocht door de gemeente en wordt deels verhuurd aan Kanvaz als sociale woning. En nu verhuist het Kerkfabriek Sint Paulus en Sint Petrus Geetbets naar een nieuwe locatie in de Dorpsstraat 33 bus 2 (100 meter verderop dan de oude locatie).

De zeer mooie, oude pastorij in Geetbets, een beschermd monument, werd gebouwd in 1753 en is echter aan renovatie toe. Vooral het dak moet vernieuwd worden. De gemeente startte heel recent met de voorbereidende werken van de herinrichting van de omliggende pastorijtuin in samenwerking met Regionaal Landschap Zuid-Hageland. Naast de pastorij staat ook de Japanse notenboom, Ginkgo Biloba, één van de oudste exemplaren van Europa. De pastorij zelf zou in de toekomst een zeer mooie locatie kunnen zijn voor een horecagelegenheid. Ze is gelegen naast het gemeentehuis, het woonzorgcentrum, de vrije basisschool en de kerk. Deze locaties worden verbonden met elkaar met een gezellig wandelpad en een groene tuin. De gemeenteraad zal zich dan ook één van de volgende maanden moeten buigen over een eventuele particuliere verkoop van deze pastorij of een renovatie door de gemeente zelf.

Sint-Rochuskapel

Ontharding project: In Geetbets krijgt de omgeving rond de Sint-Rochuskapel een facelift. Er wordt een deel van de verharding verwijderd en vervangen door gazon. Het pad rond de kapel en de zitbank blijven er staan, om de plek toegankelijk te houden voor iedereen.

Er komt een haag met streekeigen soorten en de beschermde boom krijgt een verzorgingsbeurt. Verschillende soorten bloemrijke vaste planten en struiken zorgen tenslotte voor een kleurrijk geheel. In kader van het klimaatproject ‘Groene verkoeling’ met de steun van Provincie Vlaams-Brabant.

Toekomstige uitdagingen en acties voor ruimtelijke ordening in Geetbets

Onze studies wijzen op verschillende uitdagingen en noodzakelijke acties die we als bestuur op korte, middellange en lange termijn moeten nemen op het gebied van ruimtelijke ordening. Hieronder vindt u een overzicht van de belangrijkste punten op het gebied van mobiliteit, landschap en klimaat, en bouwen.

Mobiliteit

1. Verbeteren van de fietsinfrastructuur

We willen de fietscultuur in Geetbets verder uitbouwen door bestaande infrastructuur te verbeteren:

· Geetbets: De fietsverbinding Rummen-Geetbets verbeteren langs de Kasteellaan en een fietsinfrastructuur aanleggen bij het Stationsplein langs de fietssnelweg.

· Rummen: Veilig en aangenaam fietspaden aanleggen over de gehele Ketelstraat en de Warandeweg meer inzetten als fietsverbinding.

2. Verkeersveiligheid en herinrichting van straten en publieke ruimte

We moeten het verkeersgedrag aanpassen door onze straten en publieke ruimte te herinrichten:

· Geetbets: De zichtbaarheid verbeteren op het kruispunt Drinkteilstraat-Kasteellaan-Steenstraat, en de Dorpsstraat/Steenstraat inrichten als een dorpserf. Het administratief hart wordt aangelegd in een autovrije zone rond de school met een parkeerlus bij Delhaize en WZC Betze Rust. De Spoorwegstraat en Kasteellaan blijven doortochtstraten. We adviseren ook dorpspoorten aan te leggen bij de Motte, Steenweg op Kortenaken en Kasteellaan.

· Rummen: Een nieuw wegprofiel met verhoogd plein en meer groen aanleggen in het dorpshart met veilige oversteekplaatsen op de Ketelstraat. De straatprofielen in de dorpskern downgraden om meer ruimte voor voetgangers te creëren. Ook hier willen we dorpspoorten plaatsen, aangezien de Ketelstraat, Kasteellaan, Kraaistraat en Oppenstraat doortochtstraten blijven.

Landschap en klimaat

We willen de relatie van Geetbets en Rummen met de Getevallei versterken en onze openbare ruimte vergroenen:

· Geetbets: De zichten naar de Getevallei vanuit het administratief centrum behouden en onze trage wegen vanaf het dorpshart naar de vallei meer promoten. De Motte uitbouwen als groene toegangspoort naar de vallei.

· Rummen: Nieuwe trage wegen ontwikkelen om het nieuwe dorpshart met het landschap en de vallei te verbinden, en het Warandebos als stapsteen naar de vallei promoten. Het woonuitbreidingsgebied tussen Ketelstraat, Persoonstraat en Pastorijweg als dorpstuin toegankelijk maken.

Vergroening van openbare ruimte

· Geetbets en Rummen: De Dorpsstraat en Steenstraat vergroenen met groenstroken en bomen. Het administratief hart deels ontharden en op termijn het Stationsplein omvormen tot een groene recreatiezone. In Rummen willen we de sportsite ontharden en vergroenen.

Bouwen

We streven naar het behouden van het landelijke woonkarakter van Geetbets en het strategisch ontwikkelen van belangrijke locaties:

· Geetbets: De Singel transformeren met behoud van beeldkwaliteit, het administratieve hart ontwikkelen met meergezinswoningen, en het Stationsplein als strategisch project ontwikkelen.

· Rummen: Het toekomstperspectief van beeldbepalende hoeves verruimen door opdeling in meergezinswoningen toe te staan. De sportsite uitbreiden als kernversterkend project met een kinderdagverblijf en gezinswoningen. Het woonuitbreidingsgebied ontwikkelen als interne dorpstuin met publieke doorsteken en beperkte ontwikkelingen gericht naar de binnentuin.

Met deze stappen zetten we ons in voor een duurzame, leefbare en aantrekkelijke toekomst voor onze dorpskernen.