Milieu & Landbouw

Landbouw en natuur

Als landelijke en agrarische gemeente kent Geetbets nog heel wat landbouwers, groenten- en fruittelers. De boerenprotesten zijn al een jaar een hoofdpunt in het nieuws. Onze landbouwers komen op straat om verschillende redenen: regelgeving, stikstofproblematiek, oneerlijke prijzen enz. Hun protest is zeker en vast terecht door de zeer onzekere situatie en het beperkte toekomstperspectief dat hen vandaag geboden wordt. Binnen onze gemeentegrenzen in Geetbets is een groot deel van ons agrarisch gebied onderhevig aan een natuurbeheersplan. De landbouwers zijn bang hun gronden te zullen verliezen. Het is vandaag heel moeilijk voor jonge boeren om nog grond te kopen van collega’s die hun activiteit stoppen, gezien het subsidiestelsel voor de natuurverenigingen.

Natuurpunt Geetbets gaf in een overleg onlangs aan, geen gronden die verpacht zijn, te zullen aankopen. De gemeente richtte een gemeentelijke landbouwraad op en deze gaf intussen zelf ook al aan het bestuur advies rond bebossingsprojecten, in bepaalde gevallen zelfs een gunstig advies wanneer de gronden minder vruchtbaar, slecht gelegen en vooral natte percelen zijn. Maar in een kleine, landelijke en agrarische gemeente als Geetbets is het niet natuur of landbouw, het is natuur én landbouw. Want beide verdienen meer. Niemand hoeft te kiezen tussen landbouw of natuur. De Vlaamse overheid dient hierin duidelijk haar verantwoordelijkheid te nemen. Als inwoner van een agrarische gemeente hebben we ze allebei nodig. Landbouwers en natuur moeten kunnen partners zijn in hetzelfde landschap. Allebei zijn ze gebaat bij een gezonde bodem, propere lucht, voldoende zuiver water en een bruisende biodiversiteit.

Zwerfvuil: Geetbets Proper

Huisvuil en huisvuilverwerking is voor elke gemeente een zeer belangrijke en vaak ook kostelijke verantwoordelijkheid. De gemeente Geetbets voert daarom ook een actief beleid tegen het zwerfvuil. Heel wat vrijwilligers nemen op regelmatige basis een aantal straten in hun directe omgeving voor hun rekening. Ook onze arbeiders van de technische dienst ruimen wekelijks zwerfvuil. Wanneer iemand betrapt wordt op sluikstorten, staan er zware boetes op. Toch merken we dat er daags nadien alweer burgers of bezoekers hun vuil zomaar langs ons wegen dumpen. Lege bierblikjes en sigarettenpakjes vormen de meerderheid van het aangetroffen zwerfvuil. Twee keer per jaar wordt er door het gemeentebestuur en de milieuadviesraad een gezamenlijke zwerfvuilactie met verenigingen, onze scholen en vrijwilligers gehouden in de vorm van een lenteschoonmaak en world clean up day. Een van onze inwoners, Eric Van Dam, is de trekker en initiatiefnemer van Geetbets Proper samen met de milieudienst, Mooimakers en de plaatselijke supermarkt.

We hebben ook heel wat meters en peters die een aantal straten op regelmatige tijdstippen voor hun rekening nemen. Hetgeen wij enorm appreciëren. Tijdens de georganiseerde acties kunnen we meestal rekenen op een 30-tal vrijwilligers die regen en wind trotseren om onze straten zwerfvuilvrij te maken. Maar ook de allerjongste leerlingen van onze vrije basisscholen organiseren steeds een extra zwerfvuilactie in de omgeving van de scholen van Rummen, Geetbets en Hogen. In samenwerking met Ecowerf werden er in 2023 ook mobiele camera’s aangekocht die we in de toekomst kunnen inzetten aan de glasbollen en andere kritieke punten van sluikstorten. Ook de door OVAM aangestelde en erkende gasambtenaren zullen in onze regio controles uitoefenen om op te treden tegen het sluikstorten en zwerfvuil.

De klimaatuitdaging wordt vaak herleid tot een energieprobleem. Het beheersen van de energievraag (minder energie verbruiken) en het vergroenen van de energie-opwekking (inzetten op hernieuwbare energie zoals zon- en windenergie) zijn dan de oplossingen. Vandaag weten we dat de hoge energievraag voor een groot deel verscholen zit in de manier waarop we met materialen omspringen. Onderzoek toont voor verschillende landen aan dat meer dan de helft van de broeikasgasemissies materiaal-gerelateerd zijn. Hoe meer materialen we consumeren, hoe meer het klimaat zal opwarmen. Daarom zal een beleid gericht op circulaire economie ook substantieel bijdragen aan de strijd tegen klimaatverandering.

Grondstoffen worden steeds schaarser. Hoe meer verpakkingen we kunnen recycleren, hoe minder materialen verloren gaan. Zo zorgen we dat ook toekomstige generaties kunnen genieten van wat onze planeet te bieden heeft.

Materialen recycleren is bijna altijd beter voor het milieu dan de ontginning van nieuwe grondstoffen. Door te recycleren besparen we heel wat energie, en vermijden we de uitstoot van schadelijke stoffen, gaan we de opwarming van de aarde tegen en verbeteren we de luchtkwaliteit.

Hoe meer verpakkingen u sorteert, hoe minder materialen verloren gaan. Als we kijken naar de gemeente Geetbets, dan moet je weten dat we jaarlijks ongeveer 600.000 euro spenderen aan onze huisvuilverwerking (ophaling, uitbatingcontainerpark en verwerking e.d.). We passen een stukje het principe toe van “de vervuiler betaalt” maar dat dekt dan slechts 327.000 euro of nog geen 55% van onze kosten. Vanaf volgende maand krijgen we een nieuw gezamenlijk DIFTAR recyclagepark samen met de buurgemeente Kortenaken. En we hebben hier in de regio al een zeer uitgebreide huis aan huisophaling voor ons GFT, Huisafval, PMD en Papier en karton. Met een beperkte inspanning, kan men zeer goed sorteren en bijdrage aan dit noodzakelijke recycleren.

Vernieuwd recyclagepark

In april van dit jaar 2024 sloot het recyclagepark van Geetbets. Sindsdien zijn onze inwoners welkom op het nieuwe recyclagepark te Kortenaken in de Zandrodestraat maar ook op alle andere DifTar-gewicht parken van EcoWerf én op het recyclagepark van Limburg.net in Nieuwerkerken in de Ambachtstraat. De unieke samenwerking met Limburg.net in Nieuwerkerken over de provinciegrens heen, is zeker voor de inwoners van Rummen een grote troef en zorgt dan weer voor een kortere verplaatsing en extra gebruiksgemak. Een ander alternatief is bijvoorbeeld ook het recyclagepark van Zoutleeuw, Wezersebaan Steenweg 73, Zoutleeuw.

EcoWerf hanteert standaardtarieven in alle DifTar-parken, om afvaltoerisme uit te sluiten. In een DifTar-park wordt er betaald op basis van het gewicht van elke afvalsoort. Zo betalen onze inwoners nog enkel voor wat ze aanbieden en kunnen we samen de kosten voor afval eerlijker verdelen en minder hard laten stijgen. De gemeente Geetbets voorziet daarbovenop een aantal vrijstellingen. Die gelden overal, het maakt niet uit welk DifTar-park je bezoekt. Inwoners van Geetbets zullen zo elk jaar 300 kilogram snoeihout kosteloos mogen afleveren en gras en bladeren zullen gratis zijn vanaf 1 oktober tot 31 december. Bovendien blijven alle afvalsoorten die vroeger al gratis waren, ook in de toekomst gewoon gratis.

Diervriendelijke gemeente

Het belang van dierenwelzijn en dierenbescherming leeft heel erg in de samenleving en zeker en vast in een kleine landelijke gemeente als de onze. Dierenleed veroorzaakt grote maatschappelijke afkeuring en we wensen dan ook om snel en effectief in te kunnen grijpen, indien nodig. De gemeente Geetbets heeft reeds 15 jaren haar label als diervriendelijke gemeente. We hebben reeds drie legislaturen een schepen met de bevoegdheid dierenwelzijn. We werken nauw samen met de afdeling dierenwelzijn van onze PZ Hageland.

We voeren reeds meer dan 20 jaar een intensief zwerfkattenbeleid in samenwzerking met vzw Poezenpootjes en zijn aangesloten bij het dierenasiel van Sint-Truiden en ARS (Animal Rescue Service). Op onze wekelijkse markt is het verboden gezelschapsdieren te verkopen, we zien streng toe op de strikte toepassing van de regelgeving rond dieren op kermissen en circussen.

De gemeente verleent ook geen vergunning meer aan kermiskramen met pony’s. We zorgen voor een strikte toepassing van het verbod op thuisslachtingen. Huisdieren zijn toegelaten in onze sociale woningen. En je kan gratis huisdierstickers bekomen zodat onze hulpdiensten duidelijk weten dat er in de woning huisdieren aanwezig zijn in noodgevallen. Vuurwerk is al jaren verboden in Geetbets. Onze hondenweide naast de Spoorwegstraat werd begin deze legislatuur nog uitgebreid. We hebben een chiplezer en achteraan het gemeentehuis kan heel tijdelijk een uitgebroken hond opgevangen worden tot zijn baasje hem komt oppikken.

Aronst Hoek

Aronst Hoek bestaat uit een breed overstromingsdal langs de samenvloeiing van de Gete en de Melsterbeek met zeer weelderige begroeiing van metershoge rietvelden, zompige zeggeveldjes en kriskras groeiende wilgenbossen die aan een oerwoud doen denken. Aansluitend vind je eeuwenoude overstromingsbeemden met meidoornhagen en knotwilgen errond.

De moerassige weiden zijn een paradijs voor tal van dieren en planten. Tot de jaren 1970 kwam kruipend moerasscherm nog voor in het gebied. Door een gepast beheer mag de soort terugverwacht worden. Andere typische soorten voor overstromingsgraslanden zijn polei en klein vlooienkruid. Nu komen soorten als aardbeiklaver en veldgerst voor. Typisch zijn ook de moerassprinkhaan, de kustsprinkhaan en de gouden sprinkhaan. De wulp broedt er jaarlijks. Het is het winters eldorado voor watersnippen, zilverreigers, tal van eenden zoals smienten en overwinterende wilde en kleine zwanen. Ook de grote zilverreiger, en de zwanenbloem zijn er thuis. Er loopt een mooie wandeling door de Getevallei. Van op de uitkijktoren zie je een prachtig panorama en van uit de kijkhut kan je de vogels op de vijver ernaast bekijken. De Melsterbeek, de Graasbeek en de Gete zorgen voor water in het gebied.

Beheersplan Warandebos

De IOED Zuid Hageland nam de trekkersrol op zich voor het project Warandebos te Rummen, om alzo het toeristisch recreatief potentieel van de site ten volle uit te werken. Zij maakten hiervoor een geïntegreerd natuurbeheersplan inclusief erfgoedsaspecten op. Het Plattelandsproject ‘Wonderlijk Warandebos’ zet de bijzondere natuurwaarden en het unieke erfgoed van het Warandebos in Geetbets in de kijker en maakt hen beleefbaar voor inwoners en bezoekers. Doordat er veel kalk in de bodem zit, heeft het Warandebos een unieke plantenrijkdom. In het voorjaar is het bos bezaaid met een zee van witte bosanemonen, maar bovenal heeft het bos een uitgesproken waarde voor de beschermde, kalkminnende wijngaardslak. Als je goed kijkt, zie je de grote slakkenschelpen langs het pad.

De gemeente Geetbets is momenteel eigenaar van percelen in de centrale beboste zone. Voor de percelen niet in eigendom van de gemeente, gelegen in de beschermingszone, werd tijdens de opmaak van dit beheersplan draagvlak gezocht op vlak van beheer. Voor deze site en zijn omgeving is naast het duurzaam behoud van de erfgoedwaarde eveneens behoud en herstel van de natuurwaarde van het bosgebied van groot belang.

Er zijn een aantal beheersdoelstellingen geformuleerd (instandhouding waardevolle vegetatie en graslanden), verboden handelingen geformuleerd (omzetten grasland naar akkerland) en onderhoud (houtkanten en bomenrijen). Enkele maatregelen die genomen werden begin 2024 waren acties rond de bestrijding bamboe, de aanplant van kleine groepen bomen en hakhout, het beheer van het dood hout, wandelbegeleiding op het pad door paaltjes te planten en plaatsen van kleine stuwtjes om het water langer vast te houden. In april werden ook begeleide en gegidste wandelingen gehouden voor bezoekers doorheen het bos.

Nieuw bermbeheerplan

De bermen in Geetbets krijgen een nieuw leven! Het gemeentebestuur heeft, in samenwerking met Regionaal Landschap Zuid-Hageland vzw (RLZH), een nieuw bermbeheerplan opgesteld om de bermen bloemrijker, kruidenrijker en dus ook insectvriendelijker te maken.

Waarom is dit belangrijk?

· Bermen hebben meer dan alleen een verkeersfunctie: Ze zijn belangrijk voor het landschap, de natuur en voor onze leefomgeving.

· Bloemen en kruiden zorgen voor een mooier landschap en dragen bij aan een betere luchtkwaliteit.

· Insecten spelen een belangrijke rol in de bestuiving van onze gewassen en fruitbomen.

Wat verandert er?

· De eerste maaibeurt wordt verschoven naar mei of begin juni. Zo krijgen de bloemen en kruiden meer tijd om te groeien en te bloeien.

· In de zomer worden de meeste bermen één keer volledig gemaaid, of minimaal één maaibalkbreedte. Dit gebeurt bij voorkeur eind juli of begin augustus.

· Bermen met weinig potentie voor bloemrijkdom worden twee tot drie keer per jaar gemaaid.

· Veiligheidsmaaibeheer kan nog steeds, maar enkel plaatselijk waar nodig.

· De najaarsmaaibeurt wordt verschoven naar oktober, zo laat mogelijk.

Wat kunt u zelf doen?

· Laat een stukje van uw tuin verwilderen. Zo creëert u een extra leefgebied voor insecten.

· Plant bloemen en struiken in uw tuin die insecten aantrekken.

· Koop honing van lokale imkers.

· Laat uw gras minder vaak maaien.

Meer informatie:

· Het volledige bermbeheerplan kunt u lezen op de website van de gemeente.

· Heeft u nog vragen? Neem dan gerust contact op met de gemeentelijke milieudienst.

Samen maken we van Geetbets een bloemrijke en insectvriendelijke gemeente!

Extra informatie:

· Waarom verschuiven we de eerste maaibeurt? Door de eerste maaibeurt te verschuiven naar mei of begin juni, krijgen de bloemen en kruiden meer tijd om te groeien en te bloeien. Dit is gunstig voor insecten die van deze bloemen en kruiden afhankelijk zijn voor nectar en stuifmeel.

· Waarom maaien we in de zomer? Door de bermen in de zomer te maaien, voorkomen we dat er te veel hoge grassen en onkruiden groeien. Dit zorgt voor meer lichtinval op de bodem, wat gunstig is voor de ontwikkeling van bloemen en kruiden.

· Waarom maaien we niet alle bermen tegelijk? Niet alle bermen hebben evenveel potentie om bloemrijk te worden. Bermen met weinig potentie worden daarom minder vaak gemaaid.

· Wat is veiligheidsmaaibeheer? Veiligheidsmaaibeheer is het maaien van bermen om de verkeersveiligheid te waarborgen. Dit gebeurt op locaties waar het zicht voor automobilisten beperkt is, zoals in bochten en bij kruispunten.

· Waarom verschuiven we de najaarsmaaibeurt? Door de najaarsmaaibeurt te verschuiven naar oktober, geven we insecten meer tijd om zich voor te bereiden op de winter.

We hopen dat u dit nieuwe bermbeheerplan steunt!

Schelfheidebos

Het Schelfheidebos is een nog te weinig bekende groene wandelparel met een speelzone, hondenzone en sinds dit jaar ook een bivakzone in onze deelgemeente Rummen. Het Schelfheidebos loopt op grondgebied Rummen en Nieuwerkerken en is nog een vrij jong bos. Dit bos werd aangeplant rond een aantal oudere boskernen, die vooral uit mooie zomereikbossen bestaan. Wandelen, fietsen, ravotten… kan hier allemaal. Ook honden zijn hier welkom! Ze kunnen zich uitleven in de uitgestrekte hondenzone.

Het Agentschap Natuur & Bos (ANB) werkte midden 2023 een nieuwe toegankelijkheidsregeling uit in het Schelfheidebos. Er werden een aantal nieuwe picknicktafels geplaatst. En er is sinds 2024 tevens een bivakzone voorzien, waar ANB een minimale infrastructuur voorzag om te kamperen in samenwerking met de gemeente. ANB kocht de infrastructuur hiervan aan en vraagt aan de gemeentelijke diensten om voor het onderhoud en de lediging in te staan.

Wespenverdelging subsidie

Omdat de Aziatische hoornaar reeds een paar jaar zijn intrede heeft gemaakt in België, heeft de gemeente Geetbets in november 2023 een subsidiereglement opgemaakt ter bestrijding van wespennesten. Er is een snelle uitbreiding van deze agressieve, invasieve exoot en dit bedreigt onze inheemse bijensoorten en de landbouw. De subsidie bedraagt een terugbetaling van de helft van de kosten, met een maximumbedrag van 50 euro